نحوه عملکرد ذهن در تمرکز و اولویت دادن روی انجام مطلوب کارها ، عموما باعث می گردد ،کمتر به خود و وضعیت سلامتیمان توجه کنیم و ممکن است ناخواسته ونامشهود، بدون اینکه متوجه بشویم دچار رفتارها و عادتهای آسیب زا و به مخاطره انداختن سلامتیمان بشویم . به همین علت توجه به موضوع " خودمراقبتی " بعنوان یک سیستم مراقبتی شخصی جهت پایش وضعیت سلامتی انسانها بسیار حائز اهمیت است. هر فردی در هر سن ، محیط و شرایطی که قرار دارد ، باید این مهارت را بیاموزد و به کار گیرد.همچنین باید این مهارت مهم را به کودکانمان نیز آموزش دهیم.
دانشجویان بعنوان افرادی که با فرهنگها ، ویژگیها و شیوه های متفاوت زندگی ، باهدف تحصیل و آموزش، دردانشگاه (ویا خوابگاه های دانشجویی) حضور می یابند ، بصورت پیوسته درحال اثرگذاری و اثرپذیری از انسانها و محیط پیرامون خود هستند.این تغییر محیط ، عادتها و سبک زندگی، ممکن است ناخواسته توجه آنها را از مقوله سلامتی دور نماید.لذا توجه به مقوله خودمراقبتی، می تواند تا حدود زیادی سلامتی فرد را تضمین نماید.
بطور کلی، خودمراقبتی فردی، یعنی هر فردی بطور آگاهانه ، اکتسابی و هدفدار، چه اعمالی انجام دهد تا ازلحاظ جسمی ، روانی و اجتماعی سالم بماند وکیفیت زندگیش را بالا نگهدارد.خودمراقبتی شامل : بهبود سبک زندگی ،حفظ و ارتقاء سلامتی و کیفیت زندگی، پیشگیری از بیماری ،خودارزیابی و اقدام جهت درمان و توانبخشی است .از آنجا که این موضوع باعث طول عمر، رضایت بیشتر از زندگی و در نهایت نیازکمتر به مشاوره و مراجعه به مراکز درمانی می گردد ، باعث کاهش چشمگیر هزینه های درمانی شخصی و عمومی جامعه نیز می گردد.(مثلا در انگلستان، کاهش ویزیت پزشکان تا40 درصد ، کاهش ویزیت های سرپایی تا 17 درصد، کاهش بستری تا50 درصد ، کاهش طول دوره درمان در بیمارستان و مرخصی های استعلاجی تا 50 درصد و کاهش هزینه های دارو تا50 درصد گزارش شده است- نقل از دستورالعمل اجرایی برنامه ملی خودمراقبتی وزارت بهداشت/چاپ اول 1394)
برای ارزیابی میزان خودمراقبتی ، چک لیستهای متعددی از سوی مراجع علمی و بهداشتی سراسر جهان پیشنهاد شده است. یکی از ساده ترین این چک لیستها که در سه دسته جسمانی ، روانی و اجتماعی تقسیم بندی شده اند، به شرح زیر می باشد :
جسمانی :
• به قدر کافی بخوابید و هر روز در ساعت مقرر بیدارشوید
• روزانه ، 8 تا 10 لیوان آب بنوشید
• روزانه حداقل 30 دقیقه پیاده روی کنید یا حرکات کششی و موزون انجام دهید
• دوش گرفتن ، مسواک زدن و رعایت بهداشت فردی فراموش نشود
• در طول یک شبانه روز ، حتما 3 وعده غذا بخورید
• گاهی پنجره را باز کنید و هوای تازه بخورید و روزانه 15 دقیقه زیر نور مستقیم آفتاب قرار بگیرید
• در هرفصل و محیطی ، لباس مخصوص همان شرایط را بپوشید
• حداقل سالی یکبار چک آپ نمایید
• به حالتهای بدنی خور در زمان بیداری توجه کنید.مثلا ساعتها قرارگرفتن در حالت درازکشیده در رختخواب باعث سردردهای صبحگاهی ، پوکی استخوان و بیماریهای قلبی می گردد (هر 2 روز بی تحرکی و درازکشیدن در رختخواب ،1 بار در دقیقه ضربان قلب فرد را افزایش میدهدکه به مرور می تواند سبب بزرگی قلب ، افزایش فشارخون و مشکلات قلبی گردد- اقتباس از مقاله سایت روزنامه دنیای اقتصاد ، تاریخ انتشار 18/07/1399).
روانی :
• سعی کنید هر روز یک مطلب نو و موضوعی متفاوت بیاموزید
• اتاق و محیط پیرامون خود را مرتب و تمیز نگهدارید
• برنامه های روزانه خود را سر وقت معین انجام دهید
• در طول روز حداقل زمانی را برای دورشدن از دستگاههای فناورانه و شبکه های اجتماعی درنظر بگیرید(مثلا 2 ساعت دردسترس نباشید)
• مهارتهای مهم زندگی را بیاموزید و در امور روزانه از آنها بهره بگیرید .(مثلا مهارت حل مسئله و تصمیم گیری )
• هر شب قبل از خواب به رویاها و آرزوهایتان فکرکنید ، آینده خود را تصور کنید و با امید به فردا بخوابید .
• نشانه های استرس خود را بشناسید و برآن مدیریت کنید (مثلا اگر در ترافیک دچار استرس می شوید با وسایل نقلیه عمومی بروید یا از مسیر خلوت بروید یا زودتر راه بیفتید)
• به زمان ها و لحظات شادی و نشاط در زندگی خود توجه کنید ( مثلا چقدر میخندید ؟ آیا موسیقی شاد گوش می دهید؟ آیا لباسهای شاد می پوشید؟)
اجتماعی
• در طول روز ، حداقل با یکنفر (غیراز افراد معمول) بصورت حضوری صحبت کنید(خصوصا با این روند افزایش غرق شدن در فضای مجازی)
• حداقل چند دقیقه ای با یک دوست گفتگو کنید.(به میزان انزوا و دوری گزینی خود توجه داشته باشید).
• توجه داشته باشید ، برای رسیدن به تصمیم درست ، هر موضوعی را با متخصص آن موضوع مشورت کنید
• دقیقه هایی را به کشت و گذار در خیابان و پاساژها و طبیعت اختصاص دهید.
• افراد سمی اطراف خود را بشناسید و از دور و بر خود حذف کنید
• حداقل ماهی یکبار یک کار جدید بکنید . مثلا جای جدید بروید، مسیر جدید، رستوران جدید ،استخر ، ماساژ و .. )
راه های تماس: محمد مود
تلفن:29902667-021 مشاور و مدد کار اجتماعی
مرکز مشاوره و آموزش های اجتماعی
ایمیل:mmood2669@gmail.com
